Wat is een modelovereenkomst en waarom is deze belangrijk?

Een modelovereenkomst is een schriftelijke afspraak tussen jou en de opdrachtgever waarin de voorwaarden van jullie samenwerking worden vastgelegd. Voornamelijk zzp’ers/freelancers krijgen met modelovereenkomsten te maken. Op deze manier worden niet alleen misverstanden voorkomen, maar in sommige gevallen zelfs juridische problemen. In dit artikel gaan we dieper in op wat er in een modelovereenkomst staat en hoe het gelinkt wordt aan schijnzelfstandigheid.

Langdurige opdrachten en schijnzelfstandigheid

Als freelancer kan het voorkomen dat je voor een langere tijd samenwerkt met een grote opdrachtgever. Dit heeft meerdere voordelen: je leert het bedrijf goed kennen, je hebt het gevoel dat je een bedrijf goed ondersteunt en het geeft ook nog eens financiële stabiliteit. Allemaal super fijn! Alleen soms kan de lijn tussen een langdurige opdracht als zzp’er en ‘in loondienst’ erg dun zijn.

Wanneer deze lijn vervaagt wordt dit schijnzelfstandigheid genoemd. Schijnzelfstandigheid is een situatie waarin je een opdracht aanneemt als ondernemer, maar eigenlijk in loondienst bent. Bedrijven komen op die manier verplichtingen niet na die ze hebben richting de Belastingdienst voor werknemers. Denk bijvoorbeeld aan af te dragen loonheffingen en ontslagregels.

Een hulpmiddel hiervoor is een modelovereenkomst. Door het gebruik van een modelovereenkomst kun je aantonen dat er sprake is van een zelfstandige opdracht en niet van verkapt dienstverband.

Wanneer is er geen sprake van schijnzelfstandigheid?

Twijfel je of er spraken is van schijnzelfstandigheid? Je wordt als ondernemer gezien als je aan volgende twee voorwaarden voldoet.

Voorwaarde 1: tenminste één van deze situaties geldt voor jou:

• Je bepaalt zelf hoe je jouw werk doet. Er is geen gezagsverhouding tussen jou en de opdrachtgever.
• Je kunt het werk ook door iemand anders laten doen.
• Je krijgt geen loon. Er is bijvoorbeeld sprake van loon als je vakantiegeld krijgt of doorbetaald wordt bij ziekte.

Voorwaarde 2: er is geen fictieve dienstbetrekking. Je hebt een fictieve dienstbetrekking als je tot een bepaalde groep ondernemers hoort. Alle groepen staan genoemd op deze pagina.

Twijfel je alsnog? Ga dan in gesprek met je opdrachtgever en/of je boekhouder.

Wat staat er in een modelovereenkomst?

De Belastingdienst heeft voor de meeste situaties een modelovereenkomst. Je bepaalt samen met jouw opdrachtgever het beste welke modelovereenkomst past bij jullie situatie.

Over het algemeen staan de volgende punten in een modelovereenkomst:

• Een geldigheidsdatum: een modelovereenkomst is 5 jaar geldig vanaf de datum dat deze door de Belastingdienst is goedgekeurd.
• Definitie van de werkrelatie: de modelovereenkomst beschrijft duidelijk dat de opdrachtnemer als zelfstandige werkt en niet in loondienst is bij de opdrachtgever.
• Afspraken over werkzaamheden: het document specificeert de aard van de uit te voeren werkzaamheden.
• Verantwoordelijkheden en vergoedingen: de overeenkomst beschrijft de manier waarop en wanneer de opdrachtnemer wordt betaald.
• Duur en beëindiging: het document bevat afspraken over de duur van de opdracht en de voorwaarden waaronder de overeenkomst kan worden beëindigd door beide partijen.
• Rechten en plichten: in dit onderdeel worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld geheimhouding en vertrouwelijkheid.

Vertrouw niet alleen op de modelovereenkomst

Houd er wel rekening mee: een modelovereenkomst is niet heilig als de praktijk anders uitwijst. Zorg er dus altijd voor dat je in de gaten houdt of je voldoet aan de voorwaarden om ondernemer te zijn. Streef altijd naar meerdere opdrachtgevers, en voorkom dat één opdrachtgever voor lange tijd voor het overgrote deel van je omzet zorgt. De Belastingdienst heeft aangekondigd dat ze vanaf 1 januari 2025 weer gaan handhaven.